In tegenstelling tot mijn vorige wandelingen begin ik deze niet aan het begin, maar in Bakkeveen. De route is namelijk verdeeld over twee boekjes, van Neurhede naar Bakkeveen en van Bakkeveen naar Lemmer. Omdat het weer niet bepaald prachtig is, heb ik gekozen om dichtbij huis te beginnen en eerst het tweede gedeelte van de tocht te doen. Maar eerst een korte geschiedenis over de hannekemaaiers, die ik met dank aan de website De Verhalen van Groningen, bijna letterlijk van die site heb overgenomen.
Nederland werd in de 17e eeuw een bloeiende natie en door de rijkdom lagen de lonen hier hoger dan in de door armoede en werkloosheid geteisterde Duitse gebieden. Duitse arbeiders kwamen bij duizenden naar Nederland om hier in de zomermaanden de graslanden te maaien. Zij werden In het algemeen ‘hannekemaaiers’ genoemd. Deze naam is afkomstig van Sint Johannesdag (24 juni), de dag waarop hun werk traditioneel startte. Zij hadden echter vele namen, zoals: poepen (afkomstig van Bube), grasmoffen, Hollandgangers, pikmaaiers (een pik was een korte zeis) en trekarbeiders.
De hannekemaaiers waren veelal ongetrouwde boerenzonen. Hun oudste broer erfde het bedrijf en de jongere broers moesten, met een kleine afkoopsom, zelf een nieuw bestaan opbouwen. Zij reisden te voet naar alle delen van ons land. Een groot aantal ging naar een haven en van daaruit verder per schip. In Amsterdam kwamen zij dan aan bij de Oude Brug, die daardoor ook de naam ‘Moffenbrug’ droeg. In Amsterdam verrichtten zij ook handwerk en monsterden zij veelal aan op VOC-schepen. Omdat de voetreis lang en door struikrovers gevaarlijk was, reisden de mannen in grote groepen die zich op vaste plaatsen verzamelden. Zo ontstonden vanzelf routes die elk jaar opnieuw genomen werden. De noordelijke route liep tussen de Dollard en het Bourtangerveen door naar Groningen en Friesland. De reis terug was in het najaar zeer zwaar. Velen waren uitgeput door het zware werk dat zij maandenlang verricht hadden en bezweken op de terugweg. Bij het poepekrús bij Bakkeveen werd zelfs een poep vermoord, omdat hij met zijn net verdiende geld op de terugreis was.
De hannekemaaiers werden niet alleen ingezet bij het maaien en hooien, maar ook voor de oogst en het boerenwerk .En zelfs voor de turfwinning en in de baksteenindustrie.
Omdat de trekarbeiders behalve hun gereedschap, zoveel mogelijk spullen (lappen, kleding, proviand) meetorsten, gingen sommigen ertoe over niet meer te maaien, maar spullen uit Die Heimat hier te verkopen, zij droegen hun koopwaar in kisten op hun rug en stonden zodoende bekend als kiepkerels. Sommigen, die zich in de negentiende eeuw toelegden op het verkopen van textiel, de lapkepoepen, konden hier zelfs een goed bestaan opbouwen, zoals bijvoorbeeld de broers Clemens en August Brennikmeijer (C&A) en de zwagers Vroom en Dreesmann (V&D).
Trajecten
1. Van het Poepekrús bij Bakkeveen naar Jubbega Tweede Sluis
2. Van Jubbega Sluis II naar Nieuweschoot
3. Van Nieuweschoot naar Lemmer
4. Van Neurhede naar Stadskanaal
5. Vanaf het Vledderbos bij Stadskanaal tot Anderen
6. Van Anderen naar Wierbroeken bij Vries